Liechtenstein – małe państwo w zachodniej Europie, położone w Alpach, na wschodnim brzegu rzeki Ren. Od wschodu graniczy z Austrią, od zachodu i południa ze Szwajcarią. Cała zachodnia granica przebiega wzdłuż biegu Renu, zaś wschodnia wyznaczona jest przez łańcuchy alpejskie. Powierzchnia – 160,4 km². Liczba mieszkańców – ok. 35 tysięcy, z czego 34% to obcokrajowcy (głównie Szwajcarzy, Austriacy, Włosi i Niemcy).
Gęstość zaludnienia: 207 osób/km kw. Stolicą jest miasto Vaduz. Językiem urzędowym jest niemiecki, aczkolwiek większość mieszkańców posługuje się dialektem alemańskim. Jednostką monetarną jest frank szwajcarski (1 CHF = 100 centymów); euro jest powszechnie akceptowane. Administracyjnie Liechtenstein dzieli się na 11 gmin położonych w dwóch regionach: Oberland i Unterland. Jednostki administracyjne są bardzo rozdrobnione, co pozostało z dawnego podziału feudalnego (np. gmina Vaduz składa się z sześciu części). Region Oberland: Balzers, Planken, Schaan, Triesen, Triesenberg, Vaduz. Region Unterland: Eschen, Gamprin, Mauren, Ruggell, Schellenberg. Święto narodowe obchodzone jest 15 sierpnia. Położenie kraju jest bardzo ciekawe: północną i zachodnią część zajmuje szeroka nizina Renu, zaś środkową i wschodnią część zajmują Alpy Retyckie. Najwyższym szczytem jest Grauspitz (2599 m n.p.m.); najniższy punkt: Ruggeller Riet (430 m n.p.m.). Granice kraju mierzą łącznie 77,9 km – 41,2 km ze Szwajcarią (kantony St. Gallen i Graubünden) oraz 36,7 km z Austrią (kraj związkowy Vorarlberg).
Tereny dzisiejszego państwa Liechtenstein znane były już za czasów rzymskich – należały do prowincji Raetia. W V wieku zostały zasiedlone przez Alemanów, protoplastów dzisiejszych mieszkańców. W czasach Karola Wielkiego Raetia stała się hrabstwem (późniejsze hrabstwo Vaduz), które od 1396 r. uzależniło się od Rzeszy. W 1434 r. do hrabstwa przyłączono posiadłość Schellenberg. W 1699 r. austriaccy książęta Liechtenstein kupili Schellenberg, a w 1712 r. hrabstwo Vaduz, tworząc w ten sposób księstwo Liechtenstein (jego nazwa pochodzi od twierdzy w pobliżu Wiednia). W 1719 r. księstwo zostało uznane przez Austrię jako niezawisłe w granicach Cesarstwa Niemieckiego. W latach 1815-1866 kraj należał do Związku Niemieckiego. Później związał się politycznie i gospodarczo z Austrią. Po I wojnie światowej Liechtenstein nawiązał ścisłe stosunki ze Szwajcarią – zawarto m.in. umowę pocztową, monetarną oraz unię celną. Ustrój polityczny kraju to dziedziczna monarchia konstytucyjna z jednoizbowym parlamentem. Praktycznie jednak, monarcha ma władzę wręcz absolutną – może rozwiązać parlament, zdymisjonować rząd i ogłosić przedterminowe wybory. Od 13 listopada 1989 r. głową państwa jest książę Hans-Adam II Liechtenstein. Parlament (Landtag) składa się z 25 deputowanych. Zewnętrzne interesy Liechtensteinu prowadzone są głównie przez Szwajcarię. Przejścia graniczne z Austrią obsługiwane są przez szwajcarską służbę celną i graniczną. Granica między Liechtensteinem a Szwajcarią praktycznie nie funkcjonuje. Liechtenstein nie jest członkiem Unii Europejskiej.
Niskie podatki, stabilizacja prawna i polityczna, zrównoważone finanse, swoboda dostępu do rynku unijnego, przekształciły księstwo w swojego rodzaju specjalną strefę ekonomiczną. Gospodarka Liechtensteinu jest w pełni zintegrowana ze szwajcarskim systemem ekonomicznym, prawnym i monetarnym. Kraj nie prowadzi własnej polityki walutowej i nie ponosi wydatków na obronę. Liechtenstein jest krajem przemysłowo-rolniczym. Rolnictwo nastawione jest na produkcję głównie zbóż, winorośli, owoców i warzyw oraz na hodowlę bydła. Przemysł produkuje głównie przyrządy optyczne, precyzyjne i elektronikę. Ważną dziedziną gospodarki są transgraniczne usługi bankowe oraz finansowe. Pierwszy bank powstał tu w 1861 roku! Dzięki korzystnym przepisom prawnym i niskim podatkom, ulokowało tu swoje siedziby wiele zagranicznych przedsiębiorstw przemysłowych i towarzystw finansowych. Znaczne dochody uzyskuje się też z turystyki i ze sprzedaży znaczków pocztowych.
Wybierając się do Liechtensteinu należy zaopatrzyć się w Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ). Na podstawie EKUZ przysługują świadczenia medyczne w zakresie niezbędnym z medycznego punktu widzenia. Czy dane leczenie jest niezbędne w konkretnym przypadku, ustala lekarz udzielający pomocy. Każde państwo ustala własne kryteria i zasady udzielania świadczeń medycznych, dlatego polski świadczeniobiorca udający się do Liechtensteinu będzie, w zakresie prawa do świadczeń medycznych, traktowany jak osoba, która jest ubezpieczona w systemie opieki zdrowotnej obowiązującym w Liechtensteinie. W Liechtensteinie jest tylko jeden szpital – w Vaduz. Leczenie szpitalne wymaga skierowania lekarza, jednak w nagłych przypadkach można się zgłaszać bezpośrednio do szpitala. Za porady lekarskie i leczenie ambulatoryjne w szpitalu naliczane są ryczałtowe opłaty. EKUZ nie zapewnia pokrycia kosztów transportu medycznego do Polski oraz obowiązujących w Liechtensteinie opłat za świadczenia medyczne, dlatego aby uniknąć obciążenia tymi kosztami, wskazane jest wykupienie dodatkowego prywatnego ubezpieczenia.
Przez Liechtenstein biegnie linia kolejowa z Austrii (Feldkirch) do Szwajcarii (Buchs). Kursują tędy pociągi międzynarodowe, które jednak nie zatrzymują się na terenie księstwa. Żeby przyjechać tu koleją, należy wybrać pociąg lokalny i wysiąść na stacji Schaan-Vaduz.
[Opracowanie: Marek Gałowski]
