Andora – księstwo w Pirenejach
Andora – małe państwo w południowo-zachodniej Europie, położone w Pirenejach. Od północy graniczy z Francją, od południa z Hiszpanią. Powierzchnia – 468 km². Liczba mieszkańców – ok. 70,5 tys. Gęstość zaludnienia: ok. 150 mieszk./ km². Administracyjnie Andora dzieli się na 7 parafii: Canillo, Encamp, Ordino, La Massana, Andorra la Vella, Sant Julià de Lòria, Escaldes-Engordany. Stolicą jest miasto Andorra La Vella.
Tereny zurbanizowane znajdują się głównie w dolinach dwóch rzek – Valira d’Orient i Valira del Nord, które w stolicy łączą się w jedną o nazwie Gran Valira. Najwyższy punkt kraju – szczyt Pic de Coma Pedrosa (2942 m n.p.m.). Językiem urzędowym jest kataloński; używa się także francuskiego i hiszpańskiego. Ciekawostką jest fakt, że Andorczycy są mniejszością we własnym kraju. Stało się tak „dzięki” przemianom gospodarczym i gwałtownemu rozwojowi turystyki. Imigranci stanowią ponad 60% mieszkańców (są to głównie Hiszpanie, Portugalczycy i Francuzi).
Andora zaczęła się rozwijać jako miasto w IX wieku – prawa miejskie nadał król Karol Wielki w uznaniu za waleczność mieszkańców w walkach przeciw Maurom. Później Andora była lennem hrabiów Urgel, zaś w 1133 r. przeszła pod władanie biskupa z Urgel. W XII w. pojawiły się spory z francuskimi hrabiami Foix. W 1278 r. konflikt rozwiązano i od tego czasu Andora jest współrządzona. W 1419 r. powołano lokalny parlament zwany Radą Terytorialną, później przekształcony w Radę Generalną. W 1607 r. na mocy królewskiego edyktu, prawo współrządzenia przeszło z hrabiów Foix na rzecz francuskiego władcy (od XIX w. na prezydenta). Kolejną ciekawostką jest fakt, że Andora dopiero w 1958 r. ogłosiła pokój z Niemcami… po I wojnie światowej. Po prostu o kraju tym „zapomniano” w traktacie wersalskim. Obecnie, zgodnie z konstytucją z 1993 r., Andora jest niezależnym, demokratycznym i parlamentarnym księstwem. Głową państwa są dwaj książęta – prezydent Francji oraz biskup hiszpańskiego miasta Seo de Urgel. Jednoizbowy parlament (Rada Generalna) liczy 28 członków, wybieranych na 4-letnią kadencję. Parlament powołuje rząd z premierem na czele. Kraj prowadzi samodzielną politykę – francuski prezydent i hiszpański biskup pełnią jedynie funkcje reprezentacyjne.
Gospodarka kraju oparta jest na turystyce, z której osiągane jest ok. 80% dochodu narodowego. W tym mieści się też turystyka „handlowa”. Dzięki korzystnej polityce fiskalnej i celnej, Andora ma opinię raju podatkowego. Każdego roku przyjeżdża tu ponad 9 mln turystów, którzy nie tylko wypoczywają, ale robią też spore zakupy. Szybko także rozwija się sektor bankowy.
Komunikacja oparta jest na sieci drogowej; brak lotnisk i linii kolejowych. Główna droga prowadzi z francuskiego Foix (przejście graniczne Pas de la Casa) do hiszpańskiego Seo de Urgel (przejście graniczne Sant Julià de Lòria). Na terenie kraju funkcjonuje autobusowa komunikacja publiczna. 7 linii łączy stolicę z ważniejszymi miejscowościami położonymi w odległych górskich dolinach.
Przy wjeździe do Andory nie ma obowiązku wizowego, przy pobytach do 90 dni. Istnieją natomiast surowe kontrole celne przy wyjeździe z kraju. Celnicy sprawdzają, czy opuszczający Andorę turyści mieszczą się w unijnych limitach wywozowych. Walutą jest euro; nie ma wymogu okazywania środków płatniczych przy wjeździe do kraju. Do wjazdu i pobytu uprawnia dowód osobisty lub paszport (ważny jeszcze co najmniej 3 miesiące). Na terenie Andory nie jest honorowane zaświadczenie E-111 uprawniające do bezpłatnej opieki medycznej w sektorze publicznym w krajach UE, dlatego dobrze jest mieć odrębną polisę.
Poza niskimi cenami w sklepach wolnocłowych, doceniane są także walory krajoznawcze oraz możliwość uprawiania sportów zimowych.
